Het Sjamanisme wordt beschouwd als een van de eerste natuurreligies. Alles wat er verder aan natuurreligies is, stamt af van het Sjamanisme. Ook hekserij, Wicca, Druiderij, Chaos magie etc.
Culturele toe-eigening
Wanneer we het hebben over Sjamanisme dan stuit je al snel op de term culturele toe-eigening. Of in het Engels cultural appropriation. Culturele toe-eigening is wanneer iemand uit een dominante cultuur zaken overneemt uit een minderheidscultuur en deze zaken vervolgens ook nog eens vercommercialiseerd. Er geld mee verdient. Dus wanneer de blanke groep mensen klakkeloos bepaalde gebruiken, tradities, looks, symbolen, taal, of een ander cultureel kenmerk van een minderheidsgroep overneemt en hiermee aan de haal gaat. Dit wordt ook wel beschouwd als culturele diefstal en uiteindelijk een vorm van discriminatie.
Dit gebeurt ook bij religieuze zaken. Zo is het Sjamanisme heel erg in zwang in Nederland en worden er diverse ceremonies en rituelen georganiseerd die van het Sjamanisme afstammen. Dit wordt veelal gedaan zonder de credits te geven aan de bron en ook wordt de originaliteit heel erg op de proef gesteld doordat er elementen worden toegevoegd, gemodificeerd of weggelaten. Er is geen context meer in terug te vinden.
Ik zal een klein voorbeeld geven. Tegenwoordig zie ik super veel mensen adverteren met cacao ceremonies. Dit kan een groepsceremonie zijn of een onderdeel zijn van een 1-op-1 sessie. Dit is een gebruik dat bij de Maya’s vandaan komt. Zie hieronder een video waarvoor zij de cacao gebruiken.
Cacao groeit hier in Nederland niet. Het heeft een hoge luchtvochtigheid nodig en veel warmte. Een klimaat dat hier niet is. Dit betekent dat ondanks dat dit een onderdeel is dat uit het Sjamanisme komt, het heeft helemaal niets te maken met onze cultuur. Wanneer je dit soort ceremonies gaat vormgeven, dan kan het zijn dat je beschuldigd wordt van discriminatie.
Sjamanisme
Ik houd mij vooral bezig met wat er mogelijk zou zijn geweest in onze eigen cultuur. Om dit goed te kunnen doen is hier een kleine geschiedenisles op zijn plaats.
Ongeveer 5000 jaar geleden vond er een volksverhuizing plaats vanuit Rusland naar het Westen. Deze mensen zouden later door de Romeinen Germanen genoemd worden. Deze Germanen bewoonde Noord en Oost Nederland, Duitsland en trokken delen van Scandinavië in. Deze mensen namen hun eigen cultuur en gebruiken mee naar het Westen. De cultuur die ze meenamen is wat we noemen het Sjamanisme. Wellicht het Siberische Sjamanisme.
Nu is het zo dat het Siberisch Sjamanisme zoals we dit nu kennen, niet meer het Sjamanisme van 5000 jaar geleden is, al zijn er vermoedelijk wel overeenkomsten.
Het Sjamanisme komt voor in Afrika, in Siberië en in zuid en midden Amerika en al deze stromingen hebben drie gezamenlijke kenmerken.
1. Ze werken met een trancestaat;
2. Ze maken in die trancestaat contact met niet-menselijke wezens;
3. Ze gebruiken niet-menselijke energie om anderen te genezen.
Wat per stroming verschilt is de manieren waarop zij dit doen. Zo gebruiken ze in Zuid-Amerika en Afrika hallucinogenen planten om in een trance staat te komen, terwijl in Siberië er vooral gewerkt wordt met geluid, muziek en zang.
Wat misschien wel de meest belangrijkste kenmerk van Sjamanisme, nu en toen, is dat het een natuurreligie is. Er wordt gewerkt met elementen uit de natuur. Er wordt gewerkt met dat wat er voorhanden is. En zo ontstaan er dus verschillende culturen en uiting van hetzelfde principe wat wij Sjamanisme noemen.
Seidr
Het vermoeden is dat Seidr deels afkomstig is van de Germaanse stammen, onze voorouders, en deels beïnvloed is door de oorspronkelijke bewoners van Noorwegen, Ijsland en Finland, namelijk de Sami.
Deze mengvorm zou ook heel goed onder de Germanen bekend geweest kunnen zijn waardoor het niet ondenkbaar is dat het een vorm is waar wij ons mee verbonden voelen. Voor zover bekend heeft Nederland geen aparte vorm van Sjamanisme, anders dan het Siberisch Sjamanisme. Hier heette het simpelweg hekserij of toverij. Maar zeker kunnen we het niet weten. Want rond het begin van de jaartelling rukken de Romeinen vanuit het zuiden op en ondanks dat het moeilijk is om de heidenen te bekeren, gaat uiteindelijk het merendeel overstag waardoor het heidendom en haar gebruiken, rituelen en cultuur, voor een groot deel verloren gaat.
Omdat de romeinen zeer veel moeite hebben om Scandinavië te veroveren is daar veel meer bewaard gebleven van de oorspronkelijke gebruiken. Er staat al veel meer op papier wat uiteindelijk de bekering overleeft.
Nu op dit moment zien we dat er in de Noordse cultuur nog steeds een levendige stroming is die vanuit het Siberisch Sjamanisme komt namelijk Seidr.
Inca Sjamanisme
Een andere vorm van Sjamanisme die bekend is in Nederland en steeds bekender wordt, is het Inca Sjamanisme. Dit is absoluut geen oorspronkelijk vorm van Sjamanisme die hier bekend was, maar valt een stuk minder onder culturele toe-eigening omdat het Inca Sjamanisme werkt het een profetie van de Inca’s. Die hebben voorspelt dat wanneer de ijskappen gaan smelten de oorspronkelijk Sjamanen (paqo’s) naar het westen reizen om hun teachings door te geven. Het doel hiervan is om te helpen met het verhogen van het bewustzijn van de mensen.